Tiền số là gì? Tại sao lại gọi là tiền số, tiền ảo?

Tiền số là gì? Tiền số hay còn gọi là tiền điện tử, tiền kỹ thuật số? Đây là loại tiền gì, có tiêu được không? Ahoidap.com xin giải đáp các thắc mắc của bạn.

Vậy tiền số là gì? Tiền kỹ thuật số là gì?

Tiền kỹ thuật số là một phương tiện thanh toán tồn tại dưới dạng kỹ thuật số và không có dạng vật chất hữu hình như tiền xu hay tiền giấy. Mọi khía cạnh của việc phát hành, giao dịch, lưu trữ đều tồn tại dưới dạng kỹ thuật số. Để sở hữu, sử dụng cũng như giao dịch bạn cần một thiết bị như máy tính, điện thoại có hỗ trợ internet để thực hiện.

Hiện tại, tiền kỹ thuật số có số lượng người dùng hạn chế nhưng tăng trưởng nhanh chóng. Song hành cùng số lượng người dùng là những tiến bộ kỹ thuật mạnh mẽ. Đồng thời với đó là các biến thể của tiền kỹ thuật số ngày càng đa dạng. Một số loại tiền kỹ thuật số nổi bật có thể kể đến như: Tiền điện tử, tiền ảo, tiền kỹ thuật số của Ngân hàng Trung ương (CBDC).

Lịch sử hình thành của tiền kỹ thuật số

Những năm 80 của thế kỷ XX ghi nhận sự bùng nổ của máy vi tính. Trong thời gian này, phong trào Cypherpunk (phong trào ủng hộ việc sử dụng rộng rãi mật mã và các công nghệ nâng cao quyền riêng tư) đã xuất hiện. Có một ý tưởng độc đáo của phong trào này chính là một loại tiền công nghệ. Công cụ này sẽ phải bảo vệ quyền riêng tư của người dùng trong thời đại máy tính. Nổi bật trong giai đoạn này có thể kể đến như:

E-gold

E-gold là một loại tiền kỹ thuật số đầu tiên thương mại hóa thành công. Công ty Gold & Silver Reserve Inc ra mắt E-gold năm 1996 và chấm dứt hoạt động năm 2009. Năm 2006, E-gold đạt đỉnh với tổng giá trị giao dịch trên hệ thống đạt 2 tỷ USD. Năm 2009, E-gold bị đình chỉnh hoạt động do vướng vào vòng lao lý.

Bit gold

Bit Gold là một loại tiền kỹ thuật số được phát triển bởi Nick Szabo. Nhà mật mã học và kỹ sư máy tính nổi tiếng. Ông được biết đến như người phát minh ra hợp đồng thông minh (smart contract). Đây chính là nền tảng cơ bản của công nghệ blockchain cũng như PoW.

Bit Gold chưa bao giờ được thương mại hóa nhưng nó được xem là tiền thân của Bitcoin. Bởi vì nền móng kỹ thuật của Bit Gold được Bitcoin tiếp nối mạnh mẽ. Vấn đề của Bit Gold là Szabo không giải quyết được lỗi Byzantine trong bảo mật.

Hash Cash

HashCash được khởi xướng từ năm 1997 bởi nhà mật mã học người Anh Adam Back. Ông trình bày chi tiết về HashCash trong bài báo tựa đề Hash Cash- A denial of service counter-measure năm 2002.

HashCash cũng là một trong những tiền đề của Bitcoin. Nó đã được Satoshi Nakamoto đề cập đến trên Bitcoin Whitepaper về cách sử dụng PoW. Phương thức đồng thuận chung PoW sẽ được trình bày ở phần sau trong bài viết.

B-money

B-money được tạo ra năm 1998 bởi WeiDai. Trong giao thức đầu tiên, một chức năng bằng chứng công việc được đề xuất như một cách để tạo tiền. Nguyên lý này kết hợp cùng Hashcash được thảo luận trong phần trên đã góp phần hoàn thiện Bitcoin.

Ngoài ra, các giao dịch sẽ được phân quyền cho tất cả những người tham gia mạng lưới. Mỗi cá nhân có thể theo dõi số tiền thuộc về mỗi tài khoản của mình. Sau đó WeiDai đã nghiên cứu cách để đảo ngược giao dịch. Phòng ngừa cho các trường hợp gian lận và lừa gạt trên hệ thống.

Satoshi Nakamoto đăng trên diễn đàn năm 2010 rằng “Bitcoin là sự triển khai B-money của Wei Dai và Bitgold của Nick Szabo”. Wei Dai và Adam Back là hai người đầu tiên được Satoshi Nakamoto liên hệ khi ông đang phát triển Bitcoin vào năm 2008.

Phân biệt tiền kỹ thuật số với tiền ảo và tiền điện tử

Tiền kỹ thuật số là những loại tiền tệ đã được số hóa và hoạt động dựa trên các thuật toán điện tử. Tiền kỹ thuật số còn được gọi là tiền mã hoá (cryptocurrency) hay tiền thuật toán. Nhưng tiền kỹ thuật số KHÔNG HẲN là tiền điện tử vì khái niệm tiền điện tử bao hàm rộng lớn hơn.

Theo định nghĩa của Ngân hàng Trung ương Châu Âu – ECB:

Tiền điện tử là giá trị tiền tệ được lưu trữ trên một thiết bị điện tử được sử dụng phổ biến để thực hiện giao dịch thanh toán cho các tổ chức khác không phải là tổ chức phát hành.

Còn Ngân hàng Thanh toán quốc tế (BIS) định nghĩa tiền điện tử như sau:

Tiền điện tử là giá trị được lưu trữ hoặc sản phẩm trả trước, trong đó thông tin về khoản tiền hoặc giá trị khả dụng của khách hàng được lưu trữ trên một thiết bị điện tử thuộc sở hữu của khách hàng.

Có thể nói, định nghĩa này hơi phức tạp, có thể gây ra nhầm lẫn về nội hàm của tiền điện tử, khó phân biệt với tiền ảo, tiền kỹ thuật số và thậm chí là cả tiền di động (mobile money).

Trong thực tế, tiền điện tử là loại tiền phải có đặc điểm chính đó là một loại tiền pháp định (legal tender) và 3 chức năng của tiền tệ bao gồm:

1. Dự trữ (store value)
2. Trao đổi (medium of exchange)
3. Hạch toán (unit of account)

Đồng thời, tiền điện tử cũng luôn được thể hiện dưới dạng giá trị của tiền pháp định của một quốc gia (thí dụ VND, USD, SGD…). Bên cạnh đó, tiền điện tử cũng được Ngân hàng Trung ương (NHTW) bảo đảm.

Trong khi đó, ECB định nghĩa tiền ảo (virtual currency) như sau:

Đồng tiền ảo là một loại tiền kỹ thuật số không chịu sự quản lý, được phát hành bởi những người phát triển phần mềm (developers) thường đồng thời là người kiểm soát hệ thống; được sử dụng và chấp nhận thanh toán giữa các thành viên của một cộng đồng ảo nhất định.

Ví dụ, các loại tiền trong game là một loại tiền ảo sử dụng trong cộng đồng game thủ.

Có thể thấy, rõ ràng tiền ảo và tiền điện tử rất khác nhau. Tiền ảo không phải là tiền pháp định nên không gắn với quyền mặc định được chuyển đổi sang tiền pháp định và được NHTW đảm bảo.

Hiện tại thì tiền kỹ thuật số hay tiền mã hóa (crytocurrency) chưa có định nghĩa thống nhất từ các cơ quan quản lý có thẩm quyền nhưng hầu như chúng được tạo ra bởi các thuật toán mã hóa phức tạp, được giao dịch, trao đổi hoàn toàn trên môi trường Internet và hiện nay chưa chịu sự quản lý của bất kỳ cá nhân hay tổ chức nào (trừ khi được NHTW trực tiếp phát hành mà sau này chúng ta sẽ gọi là Central Bank Digital Currency – CBDC).

Trên đây là các thông tin về tiền ảo, tiền số, nếu bạn đang cần tìm thêm thông tin xin vui lòng để lại comment, chúng tôi sẽ hỗ trợ giải đáp.